Ocena efektywności stosowania nawozów zostanie przeprowadzona dla wszystkich zakładów doświadczalnych. Metodyka 4R Nutrient Stewardship oznacza zastosowanie do oceny czterech wskaźników.
Praktyka jest stosowana w większości zakładów doświadczalnych IUNG-PIB (z wyjątkiem ekologicznej części gospodarstwa w Grabowie). Do optymalizacji dawek azotu na wybranych polach zakladów wykorzystany zostanie program NawSald. Pozwala on przygotować plan nawożenia dla gospodarstwa zgodny z zasadami zrównoważonej gospodarki składnikami mineralnymi, a przez to również ograniczyć straty azotu. Plan nawozowy uwzględnia dostępne w RZD nawozy naturalne oraz potrzeby stosowania nawozów mineralnych. Głównym celem realizacji praktyki jest kontrola i optymalizacja salda bilansu azotu wyznaczonego metodą „na powierzchni pola”.
Praktyka jest stosowana przy wykorzystaniu metod rolnictwa precyzyjnego (siewnik nawozów azotowych z N-sensorem) w Zakładach Doświadczalnych "Kępa-Osiny" i w Żelisławkach. N-sensor służy do pomiaru intensywności odbicia promieniowania od roślin w różnych jego zakresach. System ten jest połączony z układem komputerowym sterującym rozsiewaczem nawozów. Poprzez pomiar światła odbitego od roślin określana jest zawartość chlorofilu, a w efekcie rzeczywiste zapotrzebowanie na azot. Pozwala to na określenie dawki wysiewu nawozów azotowych. Pomiar jest wykonywany i przetwarzany z dużą częstotliwością, co umożliwia jego mobilne wykorzystanie w trakcie wysiewu nawozów. Ponadto pola, gdzie prowadzi się precyzyjny wysiew nawozów azotowych objęte są monitoringiem zasobności gleb i roślin przy użyciu dronów i cyklicznie wykonywanych satelitarnych i lotniczych zdjęć spektralnych.
Praktyka wykonywana w zakładach Werbkowice (dla nawozu organicznego) i Grabów (dla nawozu mineralnego). Celem praktyki jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, głównie podtlenków azotu, związanej z aplikacją nawozów. Ważnym zagadnieniem w tym kontekście jest również wzrost efektywności wykorzystania składników pokarmowych zawartych w nawozach. Wdrażanie praktyki obejmuje wykorzystanie rozlewacza gnojowicy z aplikatorem doglebowym (RZD Werbkowice) oraz zastosowanie siewnika umożliwiającego wgłębne („pod korzeń”) stosowanie nawozów mineralnych (RZD Grabów).
Praktyka wykonywana w zakładach doświadczalnych w Borusowej i Żelisławkach na powierzchni przynajmniej 20 hektarów w uprawie rzepaku i pszenicy. Jej celem jest ograniczenie strat azotu w okresie jesiennym i zimowym. Obszar referencyjny będą stanowić sąsiednie pola, na których stosuje się nawożenie azotem jesienią.
Praktyka wprowadzana we wszystkich zakładach doświadczalnych, w których uprawia się rośliny jare. Jej celem jest ograniczenie zmianowań uproszczonych na rzecz bardziej rozbudowanych w tym również o poplony i międzyplony. Ponadto w RZD Wierzbno zmianowanie wzbogacone jest o rośliny z rodziny bobowatych (łubin). Zakłada się, że poprawa zmianowania pozwoli na ograniczenie wykorzystania przemysłowych środków produkcji (nawozy, środki ochrony roślin), a przez to ograniczenie emisji gazów cieplarnianych.
Praktyka stosowana w RZD Błonie-Topola i Borusowa, w uprawie kukurydzy i buraka cukrowego. Ponieważ rośliny te wysiewane są późną wiosną w szerokie rzędy, ich uprawa wiąże się z dużym zagrożeniem dla gleb. Do bezpośrednich przyczyn degradacji gleb zalicza się tu głównie wymywanie składników mineralnych, erozję wietrzną i wodną oraz mineralizację i utratę materii organicznej. W związku z tym, aby ograniczyć lub wyeliminować te zagrożenia środowiskowe, po jesiennym zbiorze rośliny poprzedzającej wysiewane są rośliny okrywowe (gorczyca, facelia) a następnie burak cukrowy lub kukurydza wysiewana w mulcz.
W ramach zasad konserwującej uprawy roli, w zakładzie doświadczalnym Kępa-Osiny jest stosowany system uprawy pasowej (strip-till) oraz system uproszczony z zastosowaniem agregatu uprawowego i siewnika, natomiast w zakładzie w Wielichowie uprawa siewnikiem do siewu bezpośredniego. Działania te mają na celu ograniczenie zużycia paliw konwencjonalnych, zapobieganie mineralizacji materii organicznej oraz poprawę efektywności produkcji rolniczej. Dzięki temu możliwe jest osiągnięcie znacznych korzyści środowiskowych.
Praktyka polega na stosowaniu technologii precyzyjnego wysiewu nawozów NPK w gospodarstwach RZD "Kępa-Osiny" i Żelisławkach na podstawie map zasobności gleb w składniki pokarmowe. Na polach, gdzie stosuje się tą praktykę, do wszystkich zabiegów agrotechnicznych wykorzystywana jest technika prowadzenia równoległego z pozycjonowaniem GPS, włączając w to zbiór kombajnem. Ponadto mapowane są plony roślin uprawnych.
Praktyka stosowana w zakładach doświadczalnych RZD "Kępa-Osiny" i w Werbkowicach. Mając na uwadze szczególne walory przyrodnicze obszarów objętych ochroną, w ich bezpośrednim sąsiedztwie ogranicza się stosowanie nawozów azotowych, które są jednym z głównych źródeł biogenów. W celu scharakteryzowania przydatności praktyki i efektywności uprawy, zostanie przeprowadzona szczegółowa analiza przestrzenna zasobności gleb w azot przy wykorzystaniu systemu GIS.
